线性代数——矩阵

版权声明

本文大部分内容皆来自李永乐老师考研教材和视频课。

基础概念

  • 矩阵:由 m × n m\times n m×n个数组成的 m m m n n n列的表格称为一个 m × n m\times n m×n矩阵,记为 A A A。当 m = n m=n m=n时,称 A A A n n n阶矩阵。
    [ a 11 a 12 … a 1 n a 21 a 22 … a 2 n ⋮ ⋮ ⋮ a m 1 a m 2 … a m n ] \begin{bmatrix} a_{11} &a_{12}&\ldots&a_{1n}\\ a_{21}&a_{22}&\ldots&a_{2n}\\ \vdots&\vdots&&\vdots&\\ a_{m1}&a_{m2}&\ldots&a_{mn} \end{bmatrix} a11a21am1a12a22am2a1na2namn
  • 同型矩阵:如果 A A A B B B都是 m × n m\times n m×n矩阵,那么称 A A A B B B同型矩阵
  • 相等矩阵:设 A , B A,B A,B是同型矩阵,如果 a i j = b i j ( ∀ i = 1 , 2 , … , m ; j = 1 , 2 , … , n ) a_{ij}=b_{ij}(\forall i=1,2,\dots,m;j=1,2,\dots,n) aij=bij(i=1,2,,m;j=1,2,,n),则称 A A A B B B相等,记为 A = B A=B A=B
  • 零矩阵:如果一个矩阵的所有元素都是 0 0 0,那么就称这个矩阵为零矩阵,记为 O O O
  • 对角矩阵: [ a 11 a 22 ⋱ a n n ] \begin{bmatrix} a_{11}&&\\ &a_{22}&\\ &&\ddots&\\ &&&a_{nn} \end{bmatrix} a11a22ann
  • 单位矩阵: [ 1 1 ⋱ 1 ] \begin{bmatrix} 1&&\\ &1&\\ &&\ddots&\\ &&&1 \end{bmatrix} 111 记为 E E E
  • 上三角矩阵: [ a 11 a 12 … a 1 n a 22 … a 2 n ⋱ ⋮ a n n ] \begin{bmatrix} a_{11}&a_{12}&\dots&a_{1n}\\ &a_{22}&\dots&a_{2n}\\ &&\ddots&\vdots\\ &&&a_{nn} \end{bmatrix} a11a12a22a1na2nann i > j i>j i>j时, a i j = 0 a_{ij}=0 aij=0
  • 下三角矩阵: [ a 11 a 21 a 22 ⋮ ⋮ ⋱ a n 1 a n 2 … a n n ] \begin{bmatrix} a_{11}&&&\\ a_{21}&a_{22}&&\\ \vdots&\vdots&\ddots&\\ a_{n1}&a_{n2}&\dots&a_{nn} \end{bmatrix} a11a21an1a22an2ann i < j i<j i<j时, a i j = 0 a_{ij}=0 aij=0

矩阵的运算

矩阵的加法

A = [ a i j ] , B = [ b i j ] A=[a_{ij}],B=[b_{ij}] A=[aij],B=[bij]为同型矩阵,那么
A + B = [ a i j + b i j ] A+B=[a_{ij}+b_{ij}] A+B=[aij+bij]
加法运算法则( A , B , C A,B,C A,B,C同型):

  • A + B = B + A A+B=B+A A+B=B+A
  • ( A + B ) + C = A + ( B + C ) (A+B)+C=A+(B+C) (A+B)+C=A+(B+C)
  • A + O = A A+O=A A+O=A
  • A + ( − A ) = O A+(-A)=O A+(A)=O

数与矩阵相乘

k A = [ k a i j ] kA=[ka_{ij}] kA=[kaij]
数乘运算法则:

  • k ( m A ) = m ( k A ) = ( m k ) A k(mA)=m(kA)=(mk)A k(mA)=m(kA)=(mk)A
  • ( k + m ) A = k A + m A (k+m)A=kA+mA (k+m)A=kA+mA
  • k ( A + B ) = k A + k B k(A+B)=kA+kB k(A+B)=kA+kB
  • 1 A = A 1A=A 1A=A
  • 0 A = O 0A=O 0A=O

矩阵的乘法

A = [ a i j ] m × s , B = [ b i j ] s × n A=[a_{ij}]_{m\times s},B=[b_{ij}]_{s\times n} A=[aij]m×s,B=[bij]s×n,则 A × B = C = [ c i j ] m × n A\times B=C=[c_{ij}]_{m\times n} A×B=C=[cij]m×n其中 c i j = a i 1 b 1 j + a i 2 b 2 j + ⋯ + a i s b s j = ∑ k = 1 n a i k b k j c_{ij}=a_{i1}b_{1j}+a_{i2}b_{2j}+\dots+a_{is}b_{sj}=\sum_{k=1}^na_{ik}b_{kj} cij=ai1b1j+ai2b2j++aisbsj=k=1naikbkj
乘法运算法则:

  • A ( B C ) = ( A B ) C A(BC)=(AB)C A(BC)=(AB)C
    证明:设 A = [ a i j ] m × s A=[a_{ij}]_{m\times s} A=[aij]m×s B = [ b i j ] s × t B=[b_{ij}]_{s\times t} B=[bij]s×t C = [ c i j ] t × n C=[c_{ij}]_{t\times n} C=[cij]t×n
    A ( B C ) = D m × n ( A B ) C = E m × n A(BC)=D_{m\times n}\\(AB)C=E_{m\times n} A(BC)=Dm×n(AB)C=Em×n
    D D D中第 i i i行第 j j j列的元素等于 A A A i i i行与 B C BC BC j j j列对应元素相乘再相加:
    ∑ k = 1 s a i k ( ∑ p = 1 t b k p c p j ) = ∑ k = 1 s ∑ p = 1 t a i k b k p c p j \sum_{k=1}^sa_{ik}(\sum_{p=1}^tb_{kp}c_{pj})=\sum_{k=1}^s\sum_{p=1}^ta_{ik}b_{kp}c_{pj} k=1saik(p=1tbkpcpj)=k=1sp=1taikbkpcpj
    同理 E E E中第 i i i行第 j j j列的元素等于:
    ∑ p = 1 t ( ∑ k = 1 s a i k b k p ) c p j = ∑ k = 1 s ∑ p = 1 t a i k b k p c p j \sum_{p=1}^t(\sum_{k=1}^sa_{ik}b_{kp})c_{pj}=\sum_{k=1}^s\sum_{p=1}^ta_{ik}b_{kp}c_{pj} p=1t(k=1saikbkp)cpj=k=1sp=1taikbkpcpj
    证毕。
  • A ( B + C ) = A B + A C A(B+C)=AB+AC A(B+C)=AB+AC
  • ( k A ) ( l B ) = k l A B (kA)(lB)=klAB (kA)(lB)=klAB
  • A E = A , E A = A AE=A,EA=A AE=A,EA=A
  • O A = O , A O = O OA=O,AO=O OA=O,AO=O

注意:

  • A B ≠ B A AB\neq BA AB=BA
  • A B = O ⇏ A = O AB=O\nRightarrow A=O AB=OA=O B = O B=O B=O
  • A B = A C , A ≠ O ⇏ B = C AB=AC,A\neq O \nRightarrow B=C AB=AC,A=OB=C
  • A , B A,B A,B是对角矩阵,则 A B = B A AB=BA AB=BA
  • [ a 1 a 2 a 3 ] n = A = [ a 1 n a 2 n a 3 n ] \begin{bmatrix}a_1&&\\&a_2&\\&&a_3\end{bmatrix}^n=A=\begin{bmatrix}a_1^n&&\\&a_2^n&\\&&a_3^n\end{bmatrix} a1a2a3 n=A= a1na2na3n

矩阵的转置

A = [ a i j ] m × n A=[a_{ij}]_{m\times n} A=[aij]m×n,将 A A A的行列互换,得到的 n × m n\times m n×m矩阵 [ a j i ] n × m [a_{ji}]_{n\times m} [aji]n×m称为 A A A的转置矩阵,记为 A T A^T AT。转置运算法则:

  • ( A + B ) T = A T + B T (A+B)^T=A^T+B^T (A+B)T=AT+BT
  • ( k A ) T = k A T (kA)^T=kA^T (kA)T=kAT
  • ( A B ) T = B T A T (AB)^T=B^TA^T (AB)T=BTAT
    证明:设 A = [ a i j ] m × s , B = [ b i j ] s × n A=[a_{ij}]_{m\times s},B=[b_{ij}]_{s\times n} A=[aij]m×s,B=[bij]s×n,则有:
    A B = [ c i j ] m × n ⇓ ( A B ) T = [ c j i ] n × m AB=[c_{ij}]_{m\times n}\\ \Downarrow\\ (AB)^T=[c_{ji}]_{n\times m}\\ AB=[cij]m×n(AB)T=[cji]n×m
    其中
    c j i = ∑ k = 1 s a i k b k j c_{ji}=\sum_{k=1}^sa_{ik}b_{kj} cji=k=1saikbkj

    B T A T = [ d i j ] n × m B^TA^T=[d_{ij}]_{n\times m} BTAT=[dij]n×m
    B T A T B^TA^T BTAT j j j i i i列元素是 B T B^T BT j j j行与 A T A^T AT i i i列所得,也是 B B B j j j列与 A A A i i i行所得,因此:
    d j i = ∑ k = 1 s b k j a i k = c j i d_{ji}=\sum_{k=1}^sb_{kj}a_{ik}=c_{ji} dji=k=1sbkjaik=cji
    证毕。
  • ( A T ) T = A (A^T)^T=A (AT)T=A

A T = A A^T=A AT=A,则称 A A A对称矩阵,若 A T = − A A^T=-A AT=A,则称 A A A反对称矩阵

矩阵和方程组

现有一二元一次方程组:
{ a 1 x + b 1 y = c 1 ( 1 ) a 2 x + b 2 y = c 2 ( 2 ) \begin{cases} a_1x+b_1y=c_1(1)\\ a_2x+b_2y=c_2(2) \end{cases} { a1x+b1y=c1(1)a2x+b2y=c2(2)
可用矩阵表示为:
[ a 1 b 1 a 2 b 2 ] [ x y ] = [ c 1 c 2 ] ⇓ A X = C \begin{bmatrix} a_1&b_1\\ a_2&b_2 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} x\\ y \end{bmatrix} {=} \begin{bmatrix} c_1\\ c_2 \end{bmatrix}\\ \Downarrow\\ AX=C [a1a2b1b2][xy]=[c1c2]AX=C
其中 A A A称为系数矩阵, X X X称为未知数矩阵, C C C称为常数项矩阵。

方阵和行列式

A = [ a i j ] A=[a_{ij}] A=[aij] n n n阶方阵,其所有元素保持位置不动所构成的行列式称为方阵 A A A的行列式,记为 ∣ A ∣ |A| A注意:

  • 仅有方阵才有行列式。
  • A = O A=O A=O ∣ A ∣ = 0 |A|=0 A=0没有任何关系。

方阵行列式的性质:

  • ∣ A T ∣ = ∣ A ∣ |A^T|=|A| AT=A
  • ∣ k A ∣ = k n ∣ A ∣ |kA|=k^n|A| kA=knA
  • ∣ A B ∣ = ∣ A ∣ ∣ B ∣ |AB|=|A||B| AB=A∣∣B
    证明:设 A A A B B B n n n阶矩阵(以 n = 2 n=2 n=2)为例:
    A = [ a 11 a 12 a 21 a 22 ] B = [ b 11 b 12 b 21 b 22 ] A= \begin{bmatrix} a_{11}&a_{12}\\ a_{21}&a_{22} \end{bmatrix} B= \begin{bmatrix} b_{11}&b_{12}\\ b_{21}&b_{22} \end{bmatrix} A=[a11a21a12a22]B=[b11b21b12b22]
    构成四阶行列式 D D D
    D = ∣ A ∣ ∣ B ∣ = ∣ A O − E B ∣ = ∣ a 11 a 12 0 0 a 21 a 22 0 0 − 1 0 b 11 b 12 0 − 1 b 21 b 22 ∣ = ∣ a 11 a 12 a 11 b 11 + a 12 b 21 a 11 b 12 + a 12 b 22 a 21 a 22 a 21 b 11 + a 22 b 21 a 21 b 12 + a 22 b 22 − 1 0 0 0 0 − 1 0 0 ∣ = ∣ A A B − E O ∣ = − 1 ( 2 × 2 ) ∣ − E ∣ ∣ A B ∣ = ∣ A B ∣ D =|A||B| = \begin{vmatrix} A&O\\ -E&B \end{vmatrix} = \begin{vmatrix} a_{11}&a_{12}&0&0\\ a_{21}&a_{22}&0&0\\ -1&0&b_{11}&b_{12}\\ 0&-1&b_{21}&b_{22} \end{vmatrix} = \begin{vmatrix} a_{11}&a_{12}&a_{11}b_{11}+a_{12}b_{21}&a_{11}b_{12}+a_{12}b_{22}\\ a_{21}&a_{22}&a_{21}b_{11}+a_{22}b_{21}&a_{21}b_{12}+a_{22}b_{22}\\ -1&0&0&0\\ 0&-1&0&0 \end{vmatrix} = \begin{vmatrix} A&AB\\ -E&O \end{vmatrix} =-1^{(2\times2)}|-E||AB| =|AB| D=A∣∣B= AEOB = a11a2110a12a220100b11b2100b12b22 = a11a2110a12a2201a11b11+a12b21a21b11+a22b2100a11b12+a12b22a21b12+a22b2200 = AEABO =1(2×2)E∣∣AB=AB

伴随矩阵

A = [ a i j ] A=[a_{ij}] A=[aij] n n n阶方阵,行列式 ∣ A ∣ |A| A的每个元素 a i j a_{ij} aij的代数余子式 A i j A_{ij} Aij所构成的如下方阵称为 A A A伴随矩阵 A ∗ = [ A 11 A 21 … A n 1 A 12 A 22 … A n 2 ⋮ ⋮ ⋮ A 1 n A 2 n … A n n ] A^*=\begin{bmatrix}A_{11}&A_{21}&\dots&A_{n1}\\A_{12}&A_{22}&\dots&A_{n2}\\\vdots&\vdots&&\vdots\\A_{1n}&A_{2n}&\dots&A_{nn}\end{bmatrix} A= A11A12A1nA21A22A2nAn1An2Ann 伴随矩阵的性质:

  • A A ∗ = A ∗ A = ∣ A ∣ E AA^*=A^*A=|A|E AA=AA=AE
    证明:设 A A A n n n阶矩阵(以 n = 2 n=2 n=2)为例:
    A A ∗ = ∣ a 11 a 12 a 21 a 22 ∣ ∣ A 11 A 21 A 12 A 22 ∣ = ∣ a 11 A 11 + a 12 A 12 a 11 A 21 + a 12 A 22 a 21 A 11 + a 22 A 12 a 21 A 21 + a 22 A 22 ∣ = ∣ ∣ A ∣ O O ∣ A ∣ ∣ = ∣ A ∣ ∣ 1 0 0 1 ∣ = ∣ A ∣ E AA^* = \begin{vmatrix} a_{11}&a_{12}\\ a_{21}&a_{22} \end{vmatrix} \begin{vmatrix} A_{11}&A_{21}\\ A_{12}&A_{22} \end{vmatrix} = \begin{vmatrix} a_{11}A_{11}+a_{12}A_{12}&a_{11}A_{21}+a_{12}A_{22}\\ a_{21}A_{11}+a_{22}A_{12}&a_{21}A_{21}+a_{22}A_{22} \end{vmatrix} = \begin{vmatrix} |A|&O\\ O&|A| \end{vmatrix} =|A| \begin{vmatrix} 1&0\\ 0&1 \end{vmatrix} =|A|E AA= a11a21a12a22 A11A12A21A22 = a11A11+a12A12a21A11+a22A12a11A21+a12A22a21A21+a22A22 = AOOA =A 1001 =AE
  • 二阶矩阵的伴随矩阵:主对角线互换,副对角线变号。

可逆矩阵

对于 n n n阶方阵 A A A,如果存在 n n n阶方阵 B B B,使 A B = B A = E AB=BA=E AB=BA=E则称矩阵 A A A是可逆的,矩阵 B B B A A A的逆矩阵。如果矩阵 A A A是可逆的,那么 A A A的逆矩阵是唯一的,记作 A − 1 A^{-1} A1可逆矩阵的性质如下:

  • 如果 A A A可逆,则 A − 1 A^{-1} A1也是可逆的,且 ( A − 1 ) − 1 = A (A^{-1})^{-1}=A (A1)1=A
    证明:令 B = A − 1 B=A^{-1} B=A1
    那么: B A = A B = E BA=AB=E BA=AB=E
    所以 B B B可逆且 B − 1 = ( A − 1 ) − 1 = A B^{-1}=(A^{-1})^{-1}=A B1=(A1)1=A
  • 如果 A A A可逆,且 k ≠ 0 k\neq0 k=0,则 k A kA kA可逆,且 ( k A ) − 1 = 1 k A − 1 (kA)^{-1}=\frac{1}{k}A^{-1} (kA)1=k1A1
  • 如果 A , B A,B A,B可逆,则 A B AB AB也可逆,且 ( A B ) − 1 = B − 1 A − 1 (AB)^{-1}=B^{-1}A^{-1} (AB)1=B1A1
  • 如果 A A A可逆,则 A T A^T AT也可逆,且 ( A T ) − 1 = ( A − 1 ) T (A^T)^{-1}=(A^{-1})^T (AT)1=(A1)T
  • A A A可逆 ⇔ ∣ A ∣ ≠ 0 \Leftrightarrow|A|\neq0 A=0
    证明:因为
    ∣ A A − 1 ∣ = ∣ A ∣ ∣ A − 1 ∣ = ∣ E ∣ = 1 |AA^{-1}|=|A||A^{-1}|=|E|=1 AA1=A∣∣A1=E=1
    所以 ∣ A ∣ ≠ 0 |A|\neq0 A=0
  • A , B A,B A,B n n n阶方阵,如果 A B = E AB=E AB=E,则 A − 1 = B A^{-1}=B A1=B
  • 如果 A A A可逆,则 A − 1 = 1 ∣ A ∣ A ∗ A^{-1}=\frac{1}{|A|}A^* A1=A1A
  • 如果 A A A可逆,则 ∣ A − 1 ∣ = 1 ∣ A ∣ |A^{-1}|=\frac{1}{|A|} A1=A1
  • 如果 A = [ a 1 a 2 a 3 ] A=\begin{bmatrix}a_1&&\\&a_2&\\&&a_3\end{bmatrix} A= a1a2a3 是对角矩阵,则 A − 1 = [ 1 a 1 1 a 2 1 a 3 ] A^{-1}=\begin{bmatrix}\frac{1}{a_1}&&\\&\frac{1}{a_2}&\\&&\frac{1}{a_3}\end{bmatrix} A1= a11a21a31

分块矩阵

对矩阵适当的进行分块处理,可以有效地进行计算,分块后有如下运算法则:

  • [ A 1 A 2 A 3 A 4 ] + [ B 1 B 2 B 3 B 4 ] = [ A 1 + B 1 A 2 + B 2 A 3 + B 3 A 4 + B 4 ] \begin{bmatrix}A_1&A_2\\A_3&A_4\end{bmatrix}+\begin{bmatrix}B_1&B_2\\B_3&B_4\end{bmatrix}=\begin{bmatrix}A_1+B_1&A_2+B_2\\A_3+B_3&A_4+B_4\end{bmatrix} [A1A3A2A4]+[B1B3B2B4]=[A1+B1A3+B3A2+B2A4+B4]
  • [ A B C D ] [ X Y Z W ] = [ A X + B Z A Y + B W C X + D Z C Y + D W ] \begin{bmatrix}A&B\\C&D\end{bmatrix}\begin{bmatrix}X&Y\\Z&W\end{bmatrix}=\begin{bmatrix}AX+BZ&AY+BW\\CX+DZ&CY+DW\end{bmatrix} [ACBD][XZYW]=[AX+BZCX+DZAY+BWCY+DW]
  • [ A B C D ] T = [ A T C T B T D T ] \begin{bmatrix}A&B\\C&D\end{bmatrix}^T=\begin{bmatrix}A^T&C^T\\B^T&D^T\end{bmatrix} [ACBD]T=[ATBTCTDT]

A , B A,B A,B分别为 m , n m,n m,n阶方阵,则:

  • [ A O O B ] n = [ A n O O B n ] \begin{bmatrix}A&O\\O&B\end{bmatrix}^n=\begin{bmatrix}A^n&O\\O&B^n\end{bmatrix} [AOOB]n=[AnOOBn]

A , B A,B A,B分别为 m , n m,n m,n阶可逆矩阵,则:

  • [ A O O B ] − 1 = [ A − 1 O O B − 1 ] \begin{bmatrix}A&O\\O&B\end{bmatrix}^{-1}=\begin{bmatrix}A^{-1}&O\\O&B^{-1}\end{bmatrix} [AOOB]1=[A1OOB1]
  • [ O A B O ] − 1 = [ O C − 1 B − 1 O ] \begin{bmatrix}O&A\\B&O\end{bmatrix}^{-1}=\begin{bmatrix}O&C^{-1}\\B^{-1}&O\end{bmatrix} [OBAO]1=[OB1C1O]

A A A m × n m\times n m×n矩阵, B B B n × s n\times s n×s矩阵且 A B = C AB=C AB=C,则对 B B B C C C按列分块有:
[ a 11 a 12 … a 1 n a 21 a 22 … a 2 n ⋮ ⋮ ⋮ a m 1 a m 2 … a m n ] [ β 1 β 2 … β n ] = [ γ 1 γ 2 … γ n ] \begin{bmatrix} a_{11}&a_{12}&\dots&a_{1n}\\ a_{21}&a_{22}&\dots&a_{2n}\\ \vdots&\vdots&&\vdots\\ a_{m1}&a_{m2}&\dots&a_{mn} \end{bmatrix} \begin{bmatrix} \beta_1&\beta_2&\dots&\beta_n \end{bmatrix} {=} \begin{bmatrix} \gamma_1&\gamma_2&\dots&\gamma_n \end{bmatrix} a11a21am1a12a22am2a1na2namn [β1β2βn]=[γ1γ2γn]
{ a 11 β 1 + a 12 β 2 + ⋯ + a 1 n β n = γ 1 a 21 β 1 + a 22 β 2 + ⋯ + a 2 n β n = γ 2 … a n 1 β 1 + a n 2 β 2 + ⋯ + a n n β n = γ n \begin{cases} a_{11}\beta_1+a_{12}\beta_2+\dots+a_{1n}\beta_n=\gamma_1\\ a_{21}\beta_1+a_{22}\beta_2+\dots+a_{2n}\beta_n=\gamma_2\\ \dots \\a_{n1}\beta_1+a_{n2}\beta_2+\dots+a_{nn}\beta_n=\gamma_n \end{cases} a11β1+a12β2++a1nβn=γ1a21β1+a22β2++a2nβn=γ2an1β1+an2β2++annβn=γn

矩阵的初等变换

欲求解以下线性方程组:
{ 2 x 1 − x 2 + 3 x 3 = 1 4 x 1 + 2 x 2 + 5 x 3 = 4 2 x 1 + 2 x 3 = 6 \begin{cases}2x_1-x_2+3x_3=1\\4x_1+2x_2+5x_3=4\\2x_1+2x_3=6\end{cases} 2x1x2+3x3=14x1+2x2+5x3=42x1+2x3=6
根据加减消元法

  • 方程两边同时乘以一个非零的数。
  • 将一个方程的 k k k倍加到另一个方程。
  • 交换两个方程的位置。

将方程组化简至:
{ 2 x 1 − x 2 + 3 x 3 = 1 x 2 − x 3 = 5 x 3 = − 6 \begin{cases}2x_1-x_2+3x_3=1\\x_2-x_3=5\\x_3=-6\end{cases} 2x1x2+3x3=1x2x3=5x3=6
即可将方程的解求出,加减消元本质是对未知数系数和常数项的改变,因此可以把未知数系数和常数项写成一个矩阵:
[ 2 − 1 3 1 4 2 5 4 2 0 2 6 ] \begin{bmatrix}2&-1&3&1\\4&2&5&4\\2&0&2&6\end{bmatrix} 242120352146
这个矩阵就称为线性方程组的增广矩阵。并把以下三种变换称为矩阵的初等行(列)变换,统称为矩阵的初等变换:

  • 用非零的常数乘矩阵的某一行(列)。
  • 将一行(列)的 k k k倍加至另一行(列)。
  • 交换矩阵中两行(列)的位置。

现对该矩阵由上往下进行初等行变换将矩阵化简至阶梯型(这个过程也被称为正向消元):
[ 2 − 1 3 1 0 1 − 1 5 0 0 1 − 6 ] \begin{bmatrix}2&-1&3&1\\0&1&-1&5\\0&0&1&-6\end{bmatrix} 200110311156
接着由下往上将化简后的矩阵加入未知数,即可得出线性方程的解(这个过程也被称为反向求解)。

初等矩阵

单位矩阵经过一次初等变换得到的矩阵称为初等矩阵。初等矩阵的性质如下:

  • 初等矩阵 P P P左乘 A A A所得到的 P A PA PA就是对 A A A做一次与 P P P同样的初等行变换。
  • 初等矩阵 P P P右乘 A A A所得到的 A P AP AP就是对 A A A做一次与 P P P同样的初等列变换。
  • [ 1 0 0 0 1 0 0 k 1 ] − 1 = [ 1 0 0 0 1 0 0 − k 1 ] \begin{bmatrix}1&0&0\\0&1&0\\0&k&1\end{bmatrix}^{-1}=\begin{bmatrix}1&0&0\\0&1&0\\0&-k&1\end{bmatrix} 10001k001 1= 10001k001
  • [ 1 0 0 0 0 1 0 1 0 ] − 1 = [ 1 0 0 0 0 1 0 1 0 ] \begin{bmatrix}1&0&0\\0&0&1\\0&1&0\end{bmatrix}^{-1}=\begin{bmatrix}1&0&0\\0&0&1\\0&1&0\end{bmatrix} 100001010 1= 100001010
  • [ 1 0 0 0 k 0 0 0 1 ] − 1 = [ 1 0 0 0 1 k 0 0 0 1 ] \begin{bmatrix}1&0&0\\0&k&0\\0&0&1\end{bmatrix}^{-1}=\begin{bmatrix}1&0&0\\0&\frac{1}{k}&0\\0&0&1\end{bmatrix} 1000k0001 1= 1000k10001

等价矩阵

如果矩阵 A A A经过有限次初等变换变成矩阵 B B B,就称矩阵 A A A B B B等价,记作 A ≅ B A\cong B AB。矩阵等价的性质如下:

  • 反身性: A ≅ A A\cong A AA
  • 对称性:若 A ≅ B A\cong B AB,则 B ≅ A B\cong A BA
  • 传递性:若 A ≅ B , B ≅ C A\cong B,B\cong C AB,BC,则 A ≅ C A\cong C AC

行阶梯矩阵

A A A是一个 m × n m\times n m×n的矩阵,如果满足:

  • 如果矩阵有零行,则零行都在矩阵的底部。
  • 每个非零行的矩阵的主元(即某一行中最左边的第一个非零元)所在的列的下面元素都是 0 0 0

则称 A A A为行阶梯矩阵。

行最简矩阵

A A A是一个 m × n m\times n m×n的矩阵,如果满足:

  • A A A是行阶梯矩阵。
  • 非零行的主元都是 1 1 1,且主元所在列的其它元素都是 0 0 0

则称 A A A为行最简矩阵。

初等变换在矩阵求解中的应用

  • 通过初等行变换求解矩阵的逆矩阵: A A A矩阵可逆 ⇔ \Leftrightarrow A A A可以表示为若干个初等矩阵的乘积。即
    P n … P 2 P 1 = A P_n\dots P_2P_1=A PnP2P1=A
    那么
    ( P n … P 2 P 1 ) − 1 A = E (P_n\dots P_2P_1)^{-1}A=E (PnP2P1)1A=E
    因为 ( P n … P 2 P 1 ) − 1 = P 1 − 1 P 2 − 1 … P n − 1 = Q 1 Q 2 … Q n (P_n\dots P_2P_1)^{-1}=P_1^{-1} P_2^{-1}\dots P_n^{-1}=Q_1Q_2\dots Q_n (PnP2P1)1=P11P21Pn1=Q1Q2Qn Q Q Q仍为初等矩阵),所以原式可写为:
    Q 1 Q 2 … Q n A = E Q_1Q_2\dots Q_nA=E Q1Q2QnA=E
    那么
    Q 1 Q 2 … Q n E = A − 1 Q_1Q_2\dots Q_nE=A^{-1} Q1Q2QnE=A1
    因此: A A A矩阵经过若干次行变换可变为单位矩阵,单位矩阵经过若干次同样的行变换可变为 A A A的逆矩阵,即:
    ( A ∣ E ) → ⋯ → ( E ∣ A − 1 ) (A|E)\rightarrow\dots\rightarrow(E|A^{-1}) (AE)(EA1)
  • 通过初等行变换求解矩阵方程:若 A X = B AX=B AX=B,如果 A A A可逆,那么 X = A − 1 B X=A^{-1}B X=A1B P A = E PA=E PA=E那么 P B = A − 1 B = X PB=A^{-1}B=X PB=A1B=X所以 P ( A ∣ B ) = ( E ∣ X ) P(A|B)=(E|X) P(AB)=(EX)

矩阵的秩

m × n m\times n m×n阶的矩阵 A A A中,任取 k k k行与 k k k列( k ≤ n , k ≤ m k≤n,k≤m kn,km),位于这些行与列的交叉点上的 k 2 k^2 k2个元素按其在原来矩阵 A A A的次序可构成一个 k k k阶行列式,称其为矩阵 A A A的一个 k k k阶子式。若矩阵 A A A中存在 k k k阶子式不为 0 0 0 k + 1 k+1 k+1阶子式(如果存在)全为零,则称 k k k为矩阵 A A A,记为 r ( A ) = k r(A)=k r(A)=k,零矩阵的秩规定为 0 0 0。秩的性质如下:

  • A A A n n n阶方阵,那么
    • r ( A ) = n ⇔ ∣ A ∣ ≠ 0 ⇔ A 可逆 r(A)=n\Leftrightarrow|A|\neq0\Leftrightarrow A可逆 r(A)=nA=0A可逆
    • r ( A ) < n ⇔ ∣ A ∣ = 0 ⇔ A 不可逆 r(A)<n\Leftrightarrow|A|=0\Leftrightarrow A不可逆 r(A)<nA=0A不可逆
  • 经过初等变换矩阵的秩不变。
  • 0 ≤ r ( A m × n ) ≤ m i n ( m , n ) 0≤r(A_{m\times n})≤min(m,n) 0r(Am×n)min(m,n)
  • r ( A T ) = r ( A ) r(A^T)=r(A) r(AT)=r(A)
  • r ( A + B ) ≤ r ( A ) + r ( B ) r(A+B)≤r(A)+r(B) r(A+B)r(A)+r(B)
    例:
    [ E O O O ] + [ O O O E ] \begin{bmatrix}E&O\\O&O\end{bmatrix}+\begin{bmatrix}O&O\\O&E\end{bmatrix} [EOOO]+[OOOE]
  • r ( k A ) = r ( A ) ( k ≠ 0 ) r(kA)=r(A)(k\neq0) r(kA)=r(A)(k=0)
  • r ( A B ) ≤ m i n ( r ( A ) , r ( B ) ) r(AB)≤min(r(A),r(B)) r(AB)min(r(A),r(B))
    证明:设 r ( A ) = r r(A)=r r(A)=r,则存在可逆矩阵 P , Q P,Q P,Q使得 P A Q = [ E r O O O ] m × n PAQ=\begin{bmatrix}E_r&O\\O&O\end{bmatrix}_{m\times n} PAQ=[ErOOO]m×n P A B = [ E r O O O ] Q − 1 B = [ E r O O O ] [ B r × s B ( n − r ) × s ] = [ B r × s O ] PAB=\begin{bmatrix}E_r&O\\O&O\end{bmatrix}Q^{-1}B=\begin{bmatrix}E_r&O\\O&O\end{bmatrix}\begin{bmatrix}B_{r\times s}\\B_{(n-r)\times s}\end{bmatrix}=\begin{bmatrix}B_{r\times s}\\O\end{bmatrix} PAB=[ErOOO]Q1B=[ErOOO][Br×sB(nr)×s]=[Br×sO] r ( A B ) = r ( P A B ) = r ( [ B r × s O ] ) = r ( B r × s ) ≤ r ≤ r ( A ) r(AB)=r(PAB)=r(\begin{bmatrix}B_{r\times s}\\O\end{bmatrix})=r(B_{r\times s})≤r≤r(A) r(AB)=r(PAB)=r([Br×sO])=r(Br×s)rr(A)由此可得 r ( A B ) = r ( ( A B ) T ) = r ( B T A T ) ≤ r ( B T ) = r ( B ) r(AB)=r((AB)^T)=r(B^TA^T)≤r(B^T)=r(B) r(AB)=r((AB)T)=r(BTAT)r(BT)=r(B) r ( A B ) ≤ m i n ( r ( A ) , r ( B ) ) r(AB)≤min(r(A),r(B)) r(AB)min(r(A),r(B))
  • 如果矩阵 P , Q P,Q P,Q可逆,则 r ( P A Q ) = r ( A ) r(PAQ)=r(A) r(PAQ)=r(A)
  • r ( [ A O O B ] ) = r ( A ) + r ( B ) r(\begin{bmatrix}A&O\\O&B\end{bmatrix})=r(A)+r(B) r([AOOB])=r(A)+r(B)
  • m a x ( r ( A ) , r ( B ) ) ≤ r ( A ∣ B ) ≤ r ( A ) + r ( B ) max(r(A),r(B))≤r(A|B)≤r(A)+r(B) max(r(A),r(B))r(AB)r(A)+r(B)
    证明:设 r ( A ) = r , r ( B ) = t r(A)=r,r(B)=t r(A)=r,r(B)=t P A T = A 1 ( 行阶梯, r 个非零行 ) Q B T = B 1 ( 行阶梯, t 个非零行 ) PA^T=A_1(行阶梯,r个非零行)\\QB^T=B_1(行阶梯,t个非零行) PAT=A1(行阶梯,r个非零行)QBT=B1(行阶梯,t个非零行)那么 [ P O O Q ] [ A T B T ] = [ A 1 B 1 ] \begin{bmatrix}P&O\\O&Q\end{bmatrix}\begin{bmatrix}A^T\\B^T\end{bmatrix}=\begin{bmatrix}A_1\\B_1\end{bmatrix} [POOQ][ATBT]=[A1B1] r ( A ∣ B ) = r [ A T B T ] = [ A 1 B 1 ] ≤ r + t ≤ r ( A ) + r ( B ) r(A|B)=r{\begin{bmatrix}A^T\\B^T\end{bmatrix}}=\begin{bmatrix}A_1\\B_1\end{bmatrix}≤r+t≤r(A)+r(B) r(AB)=r[ATBT]=[A1B1]r+tr(A)+r(B)
  • n n n元线性方程组 A X = B AX=B AX=B解的判定:其增广矩阵为 C C C那么其解的情况如下:
情况 说明
无解 r ( A ) + 1 = r ( C ) r(A)+1=r(C) r(A)+1=r(C)
唯一解 r ( A ) = r ( C ) = n r(A)=r(C)=n r(A)=r(C)=n
无穷解 r ( A ) = r ( C ) < n ) r(A)=r(C)<n) r(A)=r(C)<n)
  • n n n元齐次方程组 A X = O AX=O AX=O有非零解 ⇔ r ( A ) < n \Leftrightarrow r(A)<n r(A)<n
  • 矩阵方程 A X = B AX=B AX=B有解 ⇔ r ( A ) = r ( A , B ) \Leftrightarrow r(A)=r(A,B) r(A)=r(A,B)
    证明:设 A − m × n A-m\times n Am×n X − n × t X-n\times t Xn×t B − m × t B-m\times t Bm×t,将 B B B矩阵按列分块:
    B = [ β 1 , β 2 , … , β n ] B=[\beta_1,\beta_2,\dots,\beta_n] B=[β1,β2,,βn]
    A X = B AX=B AX=B有解 ⇔ \Leftrightarrow A X = β j ( j = 1 , 2 , … , t ) AX=\beta_j(j=1,2,\dots,t) AX=βj(j=1,2,,t)都有解,设 r ( A ) = r r(A)=r r(A)=r,则 r ( A , β j ) = r r(A,\beta_j)=r r(A,βj)=r,化为行最简 ⇔ r ( P A , P β j ) = r \Leftrightarrow r(PA,P\beta_j)=r r(PA,Pβj)=r,那么 P β j P\beta_j Pβj的后 m − r m-r mr行就为 0 ⇔ r ( P A , P B ) = r ⇔ r ( A , B ) = r = r ( A ) 0\Leftrightarrow r(PA,PB)=r\Leftrightarrow r(A,B)=r=r(A) 0r(PA,PB)=rr(A,B)=r=r(A)

猜你喜欢

转载自blog.csdn.net/qq_45295475/article/details/129698612