初等数论 五道练习题

1. 判断二元一次方程 21 x + 35 y = 98 21x+35y=98 21x+35y=98是否有整数解;若有,求出其通解。


21 = 3 × 7 35 = 5 × 7 98 = 2 × 7 2 \begin{aligned} & 21=3\times 7 \\ & 35=5\times 7 \\ & 98=2\times { {7}^{2}} \\ \end{aligned} 21=3×735=5×798=2×72
因此先把原方程化简为等价形式
3 x + 5 y = 14 3x+5y=14 3x+5y=14
gcd ⁡ ( 3 , 5 ) = 1 ∣ 14 \gcd \left( 3,5 \right)=\left. 1 \right|14 gcd(3,5)=114,因此原方程有整数解。
5 = 3 × 1 + 2 3 = 2 × 1 + 1 \begin{aligned} & 5=3\times 1+2 \\ & 3=2\times 1+1 \\ \end{aligned} 5=3×1+23=2×1+1
P 0 = 1 ,   P 1 = 1 ,   P 2 = 1 × 1 + 1 = 2 Q 0 = 0 ,   Q 1 = 1 ,   Q 2 = 1 \begin{aligned} & { {P}_{0}}=1,\text{ }{ {P}_{1}}=1,\text{ }{ {P}_{2}}=1\times 1+1=2 \\ & { {Q}_{0}}=0,\text{ }{ {Q}_{1}}=1,\text{ }{ {Q}_{2}}=1 \\ \end{aligned} P0=1, P1=1, P2=1×1+1=2Q0=0, Q1=1, Q2=1
因此 3 x + 5 y = 1 3x+5y=1 3x+5y=1的一个特解为 ( ( − 1 ) 2 P 2 ,   ( − 1 ) 2 − 1 Q 2 ) = ( 2 , − 1 ) \left( { {\left( -1 \right)}^{2}}{ {P}_{2}},\text{ }{ {\left( -1 \right)}^{2-1}}{ {Q}_{2}} \right)=\left( 2,-1 \right) ((1)2P2, (1)21Q2)=(2,1)
因此 3 x + 5 y = 14 3x+5y=14 3x+5y=14的一个特解为 ( 2 × 14 , − 1 × 14 ) = ( 28 , − 14 ) \left( 2\times 14,-1\times 14 \right)=\left( 28,-14 \right) (2×14,1×14)=(28,14)
因此 3 x + 5 y = 14 3x+5y=14 3x+5y=14的通解,即原方程的通解为
{ x = 28 − 5 t y = − 14 + 3 t ,   t ∈ Z \left\{ \begin{aligned} & x=28-5t \\ & y=-14+3t \\ \end{aligned} \right.,\text{ }t\in \mathbb{Z} { x=285ty=14+3t, tZ


   a , b a, b a,b的辗转相除法只需要进行到余数出现 gcd ⁡ ( a , b ) \gcd(a,b) gcd(a,b)的那一行即可。

2. 求 3 406 { {3}^{406}} 3406(十进制数)的最后两位数字


  问题等价于求解 3 406     m o d   100 { {3}^{406}}\text{ }\bmod 100 3406 mod100
100 = 2 2 × 5 2 ⇒ φ ( 100 ) = 100 × ( 1 − 1 2 ) × ( 1 − 1 5 ) = 40 \begin{aligned} & 100={ {2}^{2}}\times { {5}^{2}} \\ & \Rightarrow \varphi \left( 100 \right)=100\times \left( 1-\frac{1}{2} \right)\times \left( 1-\frac{1}{5} \right)=40 \\ \end{aligned} 100=22×52φ(100)=100×(121)×(151)=40
由于 gcd ⁡ ( 3 , 100 ) = 1 \gcd \left( 3,100 \right)=1 gcd(3,100)=1,因此由欧拉定理有
3 φ ( 100 ) = 3 40 ≡ 1     m o d   100 ⇒ 3 400 = ( 3 40 ) 10 ≡ 1 10 = 1     m o d   100 \begin{aligned} & { {3}^{\varphi \left( 100 \right)}}={ {3}^{40}}\equiv 1\text{ }\bmod 100 \\ & \Rightarrow { {3}^{400}}={ {\left( { {3}^{40}} \right)}^{10}}\equiv { {1}^{10}}=1\text{ }\bmod 100 \\ \end{aligned} 3φ(100)=3401 mod1003400=(340)10110=1 mod100
于是有
3 406     m o d   100 = 3 400 × 3 6 ≡ 1 × 3 6 = 729 ≡ 29     m o d   100 \begin{aligned} & { {3}^{406}}\text{ }\bmod 100 \\ & ={ {3}^{400}}\times { {3}^{6}} \\ & \equiv 1\times { {3}^{6}} \\ & =729 \\ & \equiv 29\text{ }\bmod 100 \\ \end{aligned} 3406 mod100=3400×361×36=72929 mod100
3 406 { {3}^{406}} 3406的最后两位数字是 29 29 29

3. 判断同余式组 { x ≡ 4     m o d   11 x ≡ 3     m o d   17 \left\{ \begin{aligned} & x\equiv 4\text{ }\bmod 11 \\ & x\equiv 3\text{ }\bmod 17 \\ \end{aligned} \right. { x4 mod11x3 mod17是否有解。若有,则求出其解。


由于 gcd ⁡ ( 11 , 17 ) = 1 ∣ 1 = 4 − 3 \gcd \left( 11,17 \right)=\left. 1 \right|1=4-3 gcd(11,17)=11=43,因此该同余式组有解。
gcd ⁡ ( 11 , 17 ) = 1 \gcd \left( 11,17 \right)=1 gcd(11,17)=1,因此可以直接使用孙子定理进行求解。
b 1 = 4 ,   b 2 = 3 ;   m 1 = 11 ,   m 2 = 17 ,   m = m 1 m 2 = 11 × 17 = 187 { {b}_{1}}=4,\text{ }{ {b}_{2}}=3;\text{ }{ {m}_{1}}=11,\text{ }{ {m}_{2}}=17,\text{ }m={ {m}_{1}}{ {m}_{2}}=11\times 17=187 b1=4, b2=3; m1=11, m2=17, m=m1m2=11×17=187
m = m 1 M 1 = m 2 M 2   ⇒   M 1 = m 2 = 17 ,   M 2 = m 1 = 11 m={ {m}_{1}}{ {M}_{1}}={ {m}_{2}}{ {M}_{2}}\text{ }\Rightarrow \text{ }{ {M}_{1}}={ {m}_{2}}=17,\text{ }{ {M}_{2}}={ {m}_{1}}=11 m=m1M1=m2M2  M1=m2=17, M2=m1=11
M 1 M 1 ′ ≡ 1     m o d   m 1 ⇔ 17 M 1 ′ ≡ 1 ≡ 1 + ( 17 − 6 ) × 3     m o d   11 ⇔ M 1 ′ ≡ − 1 + 3 = 2     m o d   11 \begin{aligned} & { {M}_{1}}{ {M}_{1}}'\equiv 1\text{ }\bmod { {m}_{1}} \\ & \Leftrightarrow 17{ {M}_{1}}'\equiv 1\equiv 1+\left( 17-6 \right)\times 3\text{ }\bmod 11 \\ & \Leftrightarrow { {M}_{1}}'\equiv -1+3=2\text{ }\bmod 11 \\ \end{aligned} M1M11 modm117M111+(176)×3 mod11M11+3=2 mod11
M 2 M 2 ′ ≡ 1     m o d   m 2 ⇔ 11 M 2 ′ ≡ 1 ≡ 1 + ( 11 + 6 ) × ( − 2 )     m o d   17 ⇔ M 2 ′ ≡ − 1 + ( − 2 ) = − 3     m o d   17 \begin{aligned} & { {M}_{2}}{ {M}_{2}}'\equiv 1\text{ }\bmod { {m}_{2}} \\ & \Leftrightarrow 11{ {M}_{2}}'\equiv 1\equiv 1+\left( 11+6 \right)\times \left( -2 \right)\text{ }\bmod 17 \\ & \Leftrightarrow { {M}_{2}}'\equiv -1+\left( -2 \right)=-3\text{ }\bmod 17 \\ \end{aligned} M2M21 modm211M211+(11+6)×(2) mod17M21+(2)=3 mod17
因此同余式组的解为
x ≡ M 1 M 1 ′ b 1 + M 2 M 2 ′ b 2     m o d   m ≡ 17 × 2 × 4 + 11 × ( − 3 ) × 3     m o d   187 = 37     m o d   187 \begin{aligned} & x\equiv { {M}_{1}}{ {M}_{1}}'{ {b}_{1}}+{ {M}_{2}}{ {M}_{2}}'{ {b}_{2}}\text{ }\bmod m \\ & \equiv 17\times 2\times 4+11\times \left( -3 \right)\times 3\text{ }\bmod 187 \\ & =37\text{ }\bmod 187 \\ \end{aligned} xM1M1b1+M2M2b2 modm17×2×4+11×(3)×3 mod187=37 mod187

4. 判断 x 2 + 4 x + 2 ≡ 0  mod 7 3 = 343 { {x}^{2}}+4x+2\equiv 0\text{ mod}{ {\text{7}}^{3}}=343 x2+4x+20 mod73=343是否有解。若有,求出其解。


  令 f ( x ) = x 2 + 4 x + 2 f\left( x \right)={ {x}^{2}}+4x+2 f(x)=x2+4x+2,则有 f ′ ( x ) = 2 x + 4 f'\left( x \right)=2x+4 f(x)=2x+4

  1. 求解 f ( x ) ≡ 0     m o d   7 f\left( x \right)\equiv 0\text{ }\bmod 7 f(x)0 mod7
    使用穷举法列举得所有结果如下
    x     m o d   7 − 3 − 2 − 1 0 1 2 3 f ( x )   m o d   7 − 1 − 2 − 1 2 7 ≡ 0 14 ≡ 0 23 ≡ 2 \begin{matrix} x\text{ }\bmod 7 & -3 & -2 & -1 & 0 & 1 & 2 & 3 \\ f\left( x \right)\bmod 7 & -1 & -2 & -1 & 2 & 7\equiv 0 & 14\equiv 0 & 23\equiv 2 \\ \end{matrix} x mod7f(x)mod73122110217021403232
    因此解为 x ≡ 1 ,   2   m o d   7 x\equiv 1,\text{ }2\bmod 7 x1, 2mod7

  2. 求解 f ( x ) ≡ 0     m o d   7 2 = 49 f\left( x \right)\equiv 0\text{ }\bmod { {7}^{2}}=49 f(x)0 mod72=49

    1. f ′ ( 1 ) = 6 ≡ 0     m o d   7 ,   f ( 1 ) = 7 f'\left( 1 \right)=6\cancel{\equiv }0\text{ }\bmod 7,\text{ }f\left( 1 \right)=7 f(1)=6 0 mod7, f(1)=7
      ∃ ! t ∈ { 0 , 1 , ⋯   , 6 } \exists !t\in \left\{ 0,1,\cdots ,6 \right\} !t{ 0,1,,6}使得 x ≡ 1 + 7 t     m o d   49 x\equiv 1+7t\text{ }\bmod 49 x1+7t mod49是方程的解。
      求解
      f ( 1 ) 7 + f ′ ( 1 ) t ≡ 0     m o d   7 ⇔ 7 7 + 6 t ≡ 0     m o d   7 ⇔ 6 t ≡ − 1 ≡ − 1 + 7 = 6     m o d   7 ⇔ t ≡ 1     m o d   7 \begin{aligned} & \frac{f\left( 1 \right)}{7}+f'\left( 1 \right)t\equiv 0\text{ }\bmod 7 \\ & \Leftrightarrow \frac{7}{7}+6t\equiv 0\text{ }\bmod 7 \\ & \Leftrightarrow 6t\equiv -1\equiv -1+7=6\text{ }\bmod 7 \\ & \Leftrightarrow t\equiv 1\text{ }\bmod 7 \\ \end{aligned} 7f(1)+f(1)t0 mod777+6t0 mod76t11+7=6 mod7t1 mod7
      因此有解 x ≡ 1 + 7 × 1 = 8     m o d   49 x\equiv 1+7\times 1=8\text{ }\bmod 49 x1+7×1=8 mod49

    2. f ′ ( 2 ) = 2 × 2 + 4 = 8 ≡ 1 ≡ 0     m o d   7 ,   f ( 2 ) = 14 f'\left( 2 \right)=2\times 2+4=8\equiv 1\cancel{\equiv }0\text{ }\bmod 7,\text{ }f\left( 2 \right)=14 f(2)=2×2+4=81 0 mod7, f(2)=14
      ∃ ! t ∈ { 0 , 1 , ⋯   , 6 } \exists !t\in \left\{ 0,1,\cdots ,6 \right\} !t{ 0,1,,6}使得 x ≡ 2 + 7 t     m o d   49 x\equiv 2+7t\text{ }\bmod 49 x2+7t mod49是方程的解。
      求解
      f ( 2 ) 7 + f ′ ( 2 ) t ≡ 0     m o d   7 ⇔ 14 7 + t ≡ 0     m o d   7 ⇔ t ≡ − 2     m o d   7 \begin{aligned} & \frac{f\left( 2 \right)}{7}+f'\left( 2 \right)t\equiv 0\text{ }\bmod 7 \\ & \Leftrightarrow \frac{14}{7}+t\equiv 0\text{ }\bmod 7 \\ & \Leftrightarrow t\equiv -2\text{ }\bmod 7 \\ \end{aligned} 7f(2)+f(2)t0 mod7714+t0 mod7t2 mod7
      因此有解 x ≡ 2 + 7 × ( − 2 ) = − 12     m o d   49 x\equiv 2+7\times \left( -2 \right)=-12\text{ }\bmod 49 x2+7×(2)=12 mod49

  3. 求解 f ( x ) ≡ 0     m o d   7 3 = 343 f\left( x \right)\equiv 0\text{ }\bmod { {7}^{3}}=343 f(x)0 mod73=343

    1. f ′ ( 8 ) = 2 × 8 + 4 = 20 ≡ − 1 ≡ 0     m o d   7 f'\left( 8 \right)=2\times 8+4=20\equiv -1\cancel{\equiv }0\text{ }\bmod 7 f(8)=2×8+4=201 0 mod7
      f ( 8 ) = 8 2 + 4 × 8 + 2 = 98 f\left( 8 \right)={ {8}^{2}}+4\times 8+2=98 f(8)=82+4×8+2=98
      ∃ ! t ∈ { 0 , 1 , ⋯   , 6 } \exists !t\in \left\{ 0,1,\cdots ,6 \right\} !t{ 0,1,,6}使得 x ≡ 8 + 49 t     m o d   343 x\equiv 8+49t\text{ }\bmod 343 x8+49t mod343是方程的解。
      求解
      f ( 8 ) 49 + f ′ ( 8 ) t ≡ 0     m o d   7 ⇔ 98 49 + − t ≡ 0     m o d   7 ⇔ t ≡ 2     m o d   7 \begin{aligned} & \frac{f\left( 8 \right)}{49}+f'\left( 8 \right)t\equiv 0\text{ }\bmod 7 \\ & \Leftrightarrow \frac{98}{49}+-t\equiv 0\text{ }\bmod 7 \\ & \Leftrightarrow t\equiv 2\text{ }\bmod 7 \\ \end{aligned} 49f(8)+f(8)t0 mod74998+t0 mod7t2 mod7
      因此有解 x ≡ 8 + 49 × 2 = 106     m o d   343 x\equiv 8+49\times 2=106\text{ }\bmod 343 x8+49×2=106 mod343

    2. f ′ ( − 12 ) = 2 × ( − 12 ) + 4 = − 20 ≡ 1 ≡ 0     m o d   7 f'\left( -12 \right)=2\times \left( -12 \right)+4=-20\equiv 1\cancel{\equiv }0\text{ }\bmod 7 f(12)=2×(12)+4=201 0 mod7
      f ( − 12 ) = ( − 12 ) 2 + 4 × ( − 12 ) + 2 = 98 f\left( -12 \right)={ {\left( -12 \right)}^{2}}+4\times \left( -12 \right)+2=98 f(12)=(12)2+4×(12)+2=98
      ∃ ! t ∈ { 0 , 1 , ⋯   , 6 } \exists !t\in \left\{ 0,1,\cdots ,6 \right\} !t{ 0,1,,6}使得 x ≡ − 12 + 49 t  mod343 x\equiv -12+49t\text{ mod343} x12+49t mod343是方程的解。
      求解
      f ( − 12 ) 49 + f ′ ( − 12 ) t ≡ 0     m o d   7 ⇔ 2 + t ≡ 0     m o d   7 ⇔ t ≡ − 2     m o d   7 \begin{aligned} & \frac{f\left( -12 \right)}{49}+f'\left( -12 \right)t\equiv 0\text{ }\bmod 7 \\ & \Leftrightarrow 2+t\equiv 0\text{ }\bmod 7 \\ & \Leftrightarrow t\equiv -2\text{ }\bmod 7 \\ \end{aligned} 49f(12)+f(12)t0 mod72+t0 mod7t2 mod7
      因此方程有解 x ≡ − 12 + 49 × ( − 2 ) = − 110 ≡ 233     m o d   343 x\equiv -12+49\times (-2)=-110\equiv233\text{ }\bmod 343 x12+49×(2)=110233 mod343

5. a ∈ Z ,   a ≥ 3 a\in \mathbb{Z},\text{ }a\ge 3 aZ, a3,求证 ∃ b , c ∈ Z ,   b , c > 0 ,   s . t .   a 2 + b 2 = c 2 \exists b,c\in \mathbb{Z},\text{ }b,c>0,\text{ }s.t.\text{ }{ {a}^{2}}+{ {b}^{2}}={ {c}^{2}} b,cZ, b,c>0, s.t. a2+b2=c2

证明

  1. a a a是大于等于4的偶数,则有 2 ∣ a \left. 2 \right|a 2a
    注意到
    { a = 2 x y b = x 2 − y 2 c = x 2 + y 2 ,   x , y ∈ Z > 0 ,   x > y \left\{ \begin{aligned} & a=2xy \\ & b={ {x}^{2}}-{ {y}^{2}} \\ & c={ {x}^{2}}+{ {y}^{2}} \\ \end{aligned} \right.,\text{ }x,y\in { {\mathbb{Z}}_{>0}},\text{ }x>y a=2xyb=x2y2c=x2+y2, x,yZ>0, x>y
    a 2 + b 2 = c 2 ,   2 ∣ a { {a}^{2}}+{ {b}^{2}}={ {c}^{2}},\text{ }\left. 2 \right|a a2+b2=c2, 2a的正整数解。
    x = a 2 ∈ Z ≥ 2 ,   y = 1 x=\frac{a}{2}\in { {\mathbb{Z}}_{\ge 2}},\text{ }y=1 x=2aZ2, y=1,则有 x > y > 0 x>y>0 x>y>0。此时有
    b = ( a 2 ) 2 − 1 = a 2 4 − 1 ∈ Z > 0 ,   c = ( a 2 ) 2 + 1 = a 2 4 + 1 ∈ Z > 0 b={ {\left( \frac{a}{2} \right)}^{2}}-1=\frac{ { {a}^{2}}}{4}-1\in { {\mathbb{Z}}_{>0}},\text{ }c={ {\left( \frac{a}{2} \right)}^{2}}+1=\frac{ { {a}^{2}}}{4}+1\in { {\mathbb{Z}}_{>0}} b=(2a)21=4a21Z>0, c=(2a)2+1=4a2+1Z>0
    即找到了一组 ( a , b , c ) = ( a , a 2 4 − 1 , a 2 4 + 1 ) ∈ Z > 0 3 \left( a,b,c \right)=\left( a,\frac{ { {a}^{2}}}{4}-1,\frac{ { {a}^{2}}}{4}+1 \right)\in \mathbb{Z}_{>0}^{3} (a,b,c)=(a,4a21,4a2+1)Z>03使得 a 2 + b 2 = c 2 { {a}^{2}}+{ {b}^{2}}={ {c}^{2}} a2+b2=c2

  2. a a a是奇数,在这种情况下将 a 2 + b 2 = c 2 { {a}^{2}}+{ {b}^{2}}={ {c}^{2}} a2+b2=c2等价变换为
    ( c + b ) ( c − b ) = a 2 \left( c+b \right)\left( c-b \right)={ {a}^{2}} (c+b)(cb)=a2
    注意到
    { u = p 2 v = q 2 w = p q ,   p , q ∈ Z > 0 \left\{ \begin{aligned} & u={ {p}^{2}} \\ & v={ {q}^{2}} \\ & w=pq \\ \end{aligned} \right.,\text{ }p,q\in { {\mathbb{Z}}_{>0}} u=p2v=q2w=pq, p,qZ>0
    是方程 u v = w 2 uv={ {w}^{2}} uv=w2的正整数解。
    现令 u = c + b ,   v = c − b ,   w = a ,   p = a ,   q = 1 u=c+b,\text{ }v=c-b,\text{ }w=a,\text{ }p=a,\text{ }q=1 u=c+b, v=cb, w=a, p=a, q=1,则有
    { c + b = a 2 c − b = 1 a = a × 1   ⇒   { a = a b = a 2 − 1 2 ∈ Z > 0 c = a 2 + 1 2 ∈ Z > 0 \left\{ \begin{aligned} & c+b={ {a}^{2}} \\ & c-b=1 \\ & a=a\times 1 \\ \end{aligned} \right.\text{ }\Rightarrow \text{ }\left\{ \begin{aligned} & a=a \\ & b=\frac{ { {a}^{2}}-1}{2}\in { {\mathbb{Z}}_{>0}} \\ & c=\frac{ { {a}^{2}}+1}{2}\in { {\mathbb{Z}}_{>0}} \\ \end{aligned} \right. c+b=a2cb=1a=a×1  a=ab=2a21Z>0c=2a2+1Z>0
    因此找到了一组 ( a , b , c ) = ( a , a 2 − 1 2 , a 2 + 1 2 ) ∈ Z > 0 3 \left( a,b,c \right)=\left( a,\frac{ { {a}^{2}}-1}{2},\frac{ { {a}^{2}}+1}{2} \right)\in \mathbb{Z}_{>0}^{3} (a,b,c)=(a,2a21,2a2+1)Z>03使得 a 2 + b 2 = c 2 { {a}^{2}}+{ {b}^{2}}={ {c}^{2}} a2+b2=c2

猜你喜欢

转载自blog.csdn.net/qq_44261017/article/details/109599506