最优控制理论 二、哈密尔顿函数法

Hamilton函数方法是变分法应用在控制系统上的标准化方法,即使不懂变分法,简单套用表格中的公式也可以列写出方程,这个方法是最优控制理论用的最多的方法。

1. 规范化的最优控制问题

按照第一章最优控制理论 一、变分法和泛函极值问题,我们已经讨论了有动力学方程约束 f ( x , x ˙ , t ) = 0 f(x,\dot x,t)=0 的动态系统,若无其他约束,这个系统的最优轨线遵循以下必要条件
H x d d t H x ˙ = 0 f ( x ( t ) , x ˙ ( t ) , t ) = 0 \begin{aligned}H_x-\frac{\text d}{\text d t}H_{\dot x}=0\\ \mathbf f(\mathbf x(t),\dot \mathbf x(t),t)=0 \end{aligned}

其中的Hamilton函数 H ( x , x ˙ , λ , t ) = L ( x , x ˙ , t ) λ T f ( x , x ˙ , t ) H(x,\dot x,\lambda,t)=L(x,\dot x,t)-\lambda^{\mathrm T}f(x,\dot x,t) 。控制系统中更常见的一阶非线性系统方程,问题是这样的: t f t_f 给定,终端状态未知或已知(仅边界条件不同),除状态方程外没有约束,且
x ˙ = f [ x ( t ) , u ( t ) , t ] ; x ( t o ) = x 0 t o t t f min u ( t ) J = φ [ x ( t f ) , t f ] + t o t f L [ x ( t ) , u ( t ) , t ] d t (1) \dot{x}=f[x(t), u(t), t] ; \quad x\left(t_{o}\right)=x_0\quad t_{o} \leq t \leq t_{f}\\ \min_{u(t)}J=\varphi\left[x\left(t_{f}\right), t_{f}\right]+\int_{t_{o}}^{t_{f}} L[x(t), u(t), t] d t \tag 1

式中包括了控制项 u ( t ) u(t) 。这样的问题仍按照上一章的方法来考虑,对动力学方程约束引入Lagrange乘子
J [ x ( t ) , x ˙ ( t ) , u ( t ) , t ] = φ ( 0 ) + t t f { L + λ T [ f ( x , u , t ) x ˙ ] + d φ ( x , t ) d t } d t = φ ( 0 ) + t t f H ˉ ( x , x ˙ , λ , u , t ) d t (†) J[x(t),\dot x(t),u(t),t]=\varphi(0)+\int_{t}^{t_{f}}\left\{L+\lambda^{\mathrm T}[f(x, u, t)-\dot{x}]+\frac{\text d\varphi(x, t)}{\text d t}\right\} d t\\ =\varphi(0)+\int_{t}^{t_{f}}\bar H(x,\dot x,\lambda,u,t)\text d t\tag{\dag}

x ( t ) x(t) u ( t ) u(t) λ ( t ) \lambda(t) 都考虑Euler方程,即 H ˉ x d d t H ˉ x ˙ = 0 \bar H_x-\frac{\text d}{\text d t}\bar H_{\dot x}=0 以及 H ˉ u = 0 \bar H_u=0 H ˉ λ = 0 \bar H_\lambda=0

L x + f T x λ ( t ) + λ ˙ ( t ) = 0 f ( x , u , t ) x ˙ = 0 L u + f T u λ λ ( t ) = 0 \begin{aligned} \frac{\partial L}{\partial x}+\frac{\partial f^{\mathrm{T}}}{\partial x} \lambda(t)+\dot{\lambda}(t)=0 \\ f(x,u,t)-\dot x=0\\ \frac{\partial L}{\partial u}+\frac{\partial f^{\mathrm{T}}}{\partial u^{\lambda}} \lambda(t)=0 \end{aligned}

此外还有状态方程和边界条件:终端固定 x ( t f ) = x f x(t_f)=x_f 或终端自由 H ˉ x ˙ ( t f ) = 0 \bar H_{\dot x}(t_f)=0 .

2. Hamilton函数法

上面这个方程的形式不是很好,我们重新定义一个哈密尔顿函数:

H [ x ( t ) , u ( t ) , λ ( t ) , t ] L [ x ( t ) , u ( t ) , t ] + λ T ( t ) f [ x ( t ) , u ( t ) , t ] (2) H[x(t), u(t), \lambda(t), t]\triangleq L[x(t), u(t), t]+\lambda^{\mathrm T}(t) f[x(t), u(t), t] \tag 2

那么性能指标化为:
J [ x ( t ) , x ˙ ( t ) , u ( t ) , t ] = φ ( 0 ) λ T x 0 t f + t o t f ( H + λ ˙ T x ) d t \begin{aligned} J[x(t),\dot x(t),u(t),t] &=\varphi(0)-\lambda^{\mathrm T} x\big|_0^{t_f} &+\int_{t_{o}}^{t_{f}}(H+\dot{\lambda}^{\mathrm T} x) d t \end{aligned}

此时,Euler方程变为
λ ˙ = H x = L x λ T f x x ˙ = H λ = f ( x , u , t ) 0 = H u = L u + ( f u ) T λ (3) \begin{aligned} \dot{\lambda}&=-\frac{\partial H}{\partial x}=-\frac{\partial L}{\partial x}-\lambda^{\mathrm T}\frac{\partial f}{\partial x}\tag{3}\\ \dot{x}&=\frac{\partial H}{\partial\lambda}=f(x,u,t)\\ 0&=\frac{\partial H}{\partial u}=\frac{\partial L}{\partial u}+\left(\frac{\partial f}{\partial u}\right)^{\mathrm T} \lambda \end{aligned}

这样,最优控制问题被规范化为3个Euler方程,按公式 ( 3 ) (3) ,依次是协态方程、状态方程和控制方程,方程按照Hamilton函数的偏导数的形式非常简洁,这样就构成了两点边值问题,需要用数值方法来求解。
按照公式 ( 1 ) ( 3 ) (1)-(3) 的过程进行展开来求解,哈密尔顿函数法求解最优控制问题的具体过程如下:

  • 首先写出性能指标 J = L + λ T f J=L+\lambda^Tf
  • 依次列写协态方程 λ ˙ = H x \dot\lambda=-\frac{\partial H}{\partial x} 、控制方程 H u = 0 \frac{\partial H}{\partial u}=0
  • 将最优控制代入状态方程 x ˙ = f ( x , u , t ) \dot x=f(x,u,t)
  • 写出边界条件和横截条件如 x ( t f ) , λ ( t f ) , H ( , t f ) x(t_f),\lambda(t_f),H(*,t_f)
  • 求解整个Hamilton系统

这个方法在通用性很强,可以解决大多数无约束问题、以及带有终端约束的最优控制问题。

2.2 Hamilton函数的边界条件和横截条件

除了Euler方程,还要考虑边界条件和定解条件才能实际求解。
方程中 x ( t ) , λ ( t ) R n , u ( t ) R q x(t),\lambda(t)\in \Reals^n,u(t)\in\Reals^q 总共有 2 n + q 2n+q 个未知的时变参数。协态方程和状态方程 x ( t ) , λ ( t ) x(t),\lambda(t) 是一阶常微分方程组,需要知道 2 n 2n 个边界条件才能求解;控制方程 u ( t ) u(t) 是代数方程,由 x ( t ) x(t) λ ( t ) \lambda(t) 直接得到。
下面给出几种常用的边界条件和横截条件

问题描述 未知变量个数 边界条件 横截条件
t f , x f t_f,x_f 均给定 2 n 2n x ( t 0 ) = x 0 , x ( t f ) = x f x(t_0)=x_0,x(t_f)=x_f \
t f t_f 给定, x f x_f 自由 2 n 2n x ( t 0 ) = x 0 x(t_0)=x_0 λ ( t f ) = φ ( , t f ) x \lambda(t_f)=\frac{\partial \varphi(\cdot^*,t_f)}{\partial x}
t f t_f 自由, x f x_f 给定 2 n + 1 2n+1 x ( t 0 ) = x 0 , x ( t f ) = x f x(t_0)=x_0,x(t_f)=x_f H ( , t f ) + φ ( , t f ) t = 0 H(\cdot^*,t_f)+\frac{\partial \varphi(\cdot^*,t_f)}{\partial t}=0
t f x f t_f,x_f 均自由 2 n + 1 2n+1 x ( t 0 ) = x 0 x(t_0)=x_0 λ ( t f ) = φ x ; H ( , t f ) + φ ( , t f ) t = 0 \lambda(t_f)=\frac{\partial \varphi}{\partial x};\\H(\cdot^*,t_f)+\frac{\partial \varphi(\cdot^*,t_f)}{\partial t}=0

上面,性能指标不包括Meyer型,即 φ ( x ( t f ) , t f ) ) 0 \varphi(x(t_f),t_f))\equiv0 ,则横截条件中出现相应的项为0。如 t f x f t_f,x_f 均自由时,横截条件为
λ ( t f ) = 0 , H ( , t f ) = 0 \lambda(t_f)=0,H(\cdot^*,t_f)=0

3. 终端约束时的横截条件

设终端时刻 t f t_f 自由或给定,终端状态 x f x_f 自由但满足代数约束,两者之间的关系为
ψ ( x f , t f ) = 0 ψ R m , m < n (5) \psi(x_f,t_f)=0,\psi\in\Reals^m,m\lt n\tag 5
有m个终端约束,仍考虑表达式 ( 1 ) (1) 所述的性能指标。这样的终端约束可以表达以下两种关系,如:

  • x f x_f 的部分状态量 x i ( t f ) = x i f , i = 1 , 2 , , m < n x_i(t_f)=x_{if},i=1,2,\dots,m<n 给定,其他状态量自由;
  • x f x_f 互相之间存在代数关系,如位置和速度正交 r f v f = 0 \mathbf r_f\cdot\mathbf v_f=0

参考文献[2],按照Lagrange乘数法,设一个常数向量 μ R m \mu\in\Reals^{m} 对终端约束函数进行相乘,则性能指标变成
J = [ φ + μ T ψ ] t f + 0 t f { L ( x , u , t ) + λ T [ f ( x , u , t ) x ˙ ] } d t = Φ t f + 0 t f ( H λ T x ˙ ) d t \begin{aligned} J&=\left[\varphi+\mu^{\mathrm T} \psi\right]_{t_{f}}+\int_{0}^{t_{f}}\left\{L(x, u, t)+\lambda^{\mathrm T}[f(x, u, t)-\dot{x}]\right\} d t\\ &=\Phi_{t_f}+\int_{0}^{t_{f}}(H-\lambda^{\mathrm T}\dot x)dt \end{aligned}

上式仍然定义相同的Hamilton函数 H L + λ T f H\triangleq L+\lambda^{\mathrm T}f ,以及一个新定义的标量函数 Φ ( x ( t f ) , t f ) φ + μ T ψ (‡) \Phi(\mathbf x(t_f),t_f)\triangleq \varphi+\mu^{\mathrm T} \psi\tag\ddag 用于解决终端约束。接下来对终端时刻的性能指标求全微分:
d J = ( ( Φ t + L ) d t + Φ x d x ) t f + 0 t f ( H x δ x + H u δ u λ T δ x ˙ ) d t \begin{aligned} d J=\left(\left(\frac{\partial \Phi}{\partial t}+L\right) d t+\frac{\partial \Phi}{\partial x} d x\right) _{t_f} &+\int_{0}^{t_{f}}\left(\frac{\partial H}{\partial x} \delta x+\frac{\partial H}{\partial u} \delta u-\lambda^{\mathrm T} \delta \dot{x}\right) d t \end{aligned}

并考虑 δ x ( t ) = d x ( t ) x ˙ ( t ) d t \delta x(t)=\text d x(t)-\dot x(t)\text d t ,上式可变换为
d J = ( Φ t + L + λ T x ˙ ) t f d t f + [ ( Φ x λ T ) d x ] t f + ( λ T δ x ) t 0 + 0 t f [ ( H x + λ ˙ T ) δ x + H u δ u ] d t (6) \text d J=\left(\frac{\partial \Phi}{\partial t}+L+\lambda^{\mathrm T} \dot{x}\right)_{t_{f}}\text d t_{f}+\left[\left(\frac{\partial \Phi}{\partial x}-\lambda^{\mathrm T}\right)\text d x\right]_{t_{f}}+\\\left(\lambda^{\mathrm T} \delta x\right)_{t_0} +\int_{0}^{t_{f}}\left[\left(\frac{\partial H}{\partial x}+\dot{\lambda}^{\mathrm T}\right) \delta x+\frac{\partial H}{\partial u} \delta u\right]\text d t \tag 6

按照最优性的必要条件,令每一项的系数都为0,可以得到Euler方程
λ ˙ = H x = L x λ T f x x ˙ = f ( x , u , t ) 0 = H u = L u + ( f u ) T λ (7) \begin{aligned} \dot{\lambda}&=-\frac{\partial H}{\partial x}=-\frac{\partial L}{\partial x}-\lambda^{\mathrm T}\frac{\partial f}{\partial x}\\ \dot{x}&=f(x,u,t)\\ 0&=\frac{\partial H}{\partial u}=\frac{\partial L}{\partial u}+\left(\frac{\partial f}{\partial u}\right)^{\mathrm T} \lambda \end{aligned}\tag{7}

边界条件和横截条件
λ T ( t f ) = Φ ( , t f ) x = φ ( x f , t f ) x + μ T ψ ( x f , t f ) x ( Φ t + λ T x ˙ + L ) t = t f ( d Φ d t + L ) t = t f = 0 (8) \begin{aligned} \lambda^{\mathrm T}\left(t_{f}\right)=\frac{\partial \Phi(\cdot^*,t_f)}{\partial x}=\frac{\partial \varphi(x_f,t_f)}{\partial x}+\mu^{\mathrm T} \frac{\partial \psi(x_f,t_f)}{\partial x} \\ \left(\frac{\partial \Phi}{\partial t}+\lambda^{\mathrm T} \dot{x}+L\right)_{t=t_{f}}\equiv \left(\frac{\text d \Phi}{\text d t}+L\right)_{t=t_{f}}=0 \end{aligned}\tag{8}

可见文献[2]按照公式 ( 6 ) (6) 推导的结果和变分法得到的结果完全一致。实际上,方程 ( 6 ) (6) 就是把所有的边界条件写进一个式子里的表达形式。虽然推导麻烦,但是很凝练。其中 x ( t ) , λ ( t ) x(t),\lambda(t) 以及Lagrange乘数 μ \mu 未知,以下再给出表格总结:

问题描述 未知变量个数 边界条件 横截条件
t f t_f 给定, x f x_f 自由,且有终端约束 ψ ( x f , t f ) = 0 \psi(x_f,t_f)=0 2 n + m 2n+m x ( t 0 ) = x 0 ψ ( x f , t f ) = 0 x(t_0)=x_0\\ \psi(x_f,t_f)=0 λ ( t f ) = Φ x φ x + μ T ψ x \lambda(t_f)=\frac{\partial \Phi}{\partial x}\equiv\frac{\partial \varphi}{\partial x}+\mu^{\mathrm T}\frac{\partial\psi}{\partial x}
t f t_f 给定, x f x_f 自由,且有终端约束 ψ ( x f , t f ) = 0 \psi(x_f,t_f)=0 ,(Lagrange型性能指标) 2 n + m 2n+m x ( t 0 ) = x 0 ψ ( x f , t f ) = 0 x(t_0)=x_0\\ \psi(x_f,t_f)=0 λ ( t f ) = μ T ψ x \lambda(t_f)=\mu^{\mathrm T}\frac{\partial\psi}{\partial x}
t f x f t_f,x_f 均自由,且有终端约束 ψ ( x f , t f ) = 0 \psi(x_f,t_f)=0 2 n + m + 1 2n+m+1 x ( t 0 ) = x 0 ψ ( x f , t f ) = 0 x(t_0)=x_0\\ \psi(x_f,t_f)=0 λ ( t f ) = Φ x φ x + μ T ψ x ; φ t + μ T ψ t + ( φ x + μ T ψ x ) f + L = 0 , ( t = t f ) \lambda(t_f)=\frac{\partial \Phi}{\partial x}\equiv\frac{\partial \varphi}{\partial x}+\mu^{\mathrm T}\frac{\partial\psi}{\partial x};\\ \frac{\partial \varphi}{\partial t}+\mu^{\mathrm T} \frac{\partial \psi}{\partial t}+\left(\frac{\partial \varphi}{\partial x}+\mu^{\mathrm T} \frac{\partial \psi}{\partial x}\right) f+L=0,(t=t_{f})
t f x f t_f,x_f 均自由,且有终端约束 ψ ( x f , t f ) = 0 \psi(x_f,t_f)=0 ,(Lagrange型性能指标) 2 n + m + 1 2n+m+1 x ( t 0 ) = x 0 ψ ( x f , t f ) = 0 x(t_0)=x_0\\ \psi(x_f,t_f)=0 λ ( t f ) = φ x + μ T ψ x ; μ T [ ψ t + ψ x f ] + L = 0 , ( t = t f ) \lambda(t_f)=\frac{\partial \varphi}{\partial x}+\mu^{\mathrm T}\frac{\partial\psi}{\partial x};\\ \mu^{\mathrm T} [\frac{\partial \psi}{\partial t}+ \frac{\partial \psi}{\partial x} f]+L=0,(t=t_{f})

上表中的标量函数 Φ ( x ( t f ) , t f ) \Phi(x(t_f),t_f) 公式 ( ) (\ddag) 定义.

4. 应用举例

4.1 倒立摆问题

倒立摆按照方程 I θ ¨ + b θ ˙ m g l sin θ = u I\ddot\theta+b\dot\theta-mgl\sin\theta=u ,初始状态 x 0 = [ θ , ω ] T = [ π , 0 ] x_0=[\theta,\omega]^{\mathrm T}=[\pi,0] ,控制目标 [ θ f , ω f ] T = [ 0 , 0 ] [\theta_f,\omega_f]^{\mathrm T}=[0,0] ,终端时刻 t f t_f 自由,二次型性能指标
min u ( t ) = 1 2 x f T Q x f + 1 2 0 t f R u 2 \min_{u(t)}=\frac1 2\mathbf x_f^{\mathrm T}\text Q\mathbf x_f+\frac1 2\int_0^{t_f}\text R\mathbf u^2

倒立摆示意图首先写出一阶非线性微分方程组
[ θ ˙ ω ˙ ] = f ( x ) = [ ω 1 / I ( m g l sin θ + b ω + u ) ] \begin{bmatrix}\dot\theta\\\dot\omega\end{bmatrix}=\mathbf f(\mathbf x)=\begin{bmatrix}\omega\\1/I(-mgl\sin\theta+b\omega+u)\end{bmatrix}

写出Hamilton函数
H = 1 2 R u 2 + λ 1 ω + λ 2 ω ˙ H=\frac1 2\text R u^2+\lambda_1\omega+\lambda_2\dot\omega

协态方程
λ ˙ 1 = H θ = λ 2 m g l cos θ / I λ ˙ 2 = H θ = λ 1 \begin{aligned} \dot\lambda_1&=-\frac{\partial H}{\partial \theta}=\lambda_2mgl\cos\theta/I\\ \dot\lambda_2&=-\frac{\partial H}{\partial \theta}=-\lambda_1 \end{aligned}

最优控制
H u = R u + λ 2 / I = 0       u = λ 2 / R I \frac{\partial{H}}{\partial u}=Ru+\lambda_2/I=0\implies u=-\lambda_2/{RI}

横截条件
H ( t f ) + φ ( x f ) t = 1 2 R u 2 + λ 2 u / I = 0       λ 2 ( t f ) = 0 H(t_f)+\frac{\partial \varphi(x_f)}{\partial t}=\frac1 2\text R u^2+\lambda_2u/I=0\implies \lambda_2(t_f)=0

代入数据,调用MATLAB中的 sol   =   bvp4c(odefun,bcfun,solinit,options) \texttt{sol = bvp4c(odefun,bcfun,solinit,options)} 求解这个问题,得到结果。

4.2 连续推力轨道转移问题

轨道动力学方程 r ¨ = μ r 3 r + a \mathbf{\ddot r}=\mathbf -\frac\mu{r^3}\mathbf r+\mathbf a ,初始状态已知 r ( t 0 ) = r 0 , v ( t 0 ) = v 0 r(t_0)=r_0,v(t_0)=v_0 ,终端时刻 t f t_f 给定,终端状态约束 ψ ( r ( t f ) , v ( t f ) ) = r T v = 0 \psi(\mathbf r(t_f),\mathbf v(t_f))=\mathbf r^{\mathrm T}\mathbf v=0 。最小能量问题 min a ( t ) J = 1 2 t 0 t f a T a d t \min_{a(t)}J=\frac1 2\int_{t_0}^{t_f}\mathbf a^{\mathrm T}\mathbf a\text d t
套用Hamilton函数法,状态变量
x = [ r v ] f ( x ) = [ r μ r 3 r + a ] \mathbf x=\begin{bmatrix}\mathbf r\\ \mathbf v\end{bmatrix}\\ \mathbf f(\mathbf x)=\begin{bmatrix}\mathbf r\\ -\frac\mu{r^3}\mathbf r+\mathbf a\end{bmatrix}

则Hamilton函数为
H = 1 2 a T a + λ r T v + λ v T ( g ( r ) + a ) H=\frac 1 2\mathbf a^{\mathrm T}\mathbf a+\mathbf\lambda_r^{\mathrm T}\mathbf v+\mathbf\lambda_v^{\mathrm T}(\mathbf g(\mathbf r)+\mathbf a)

协态方程
λ ˙ r T = H r = λ v T g ( r ) r λ ˙ v T = H v = λ r T \begin{aligned} \dot{\lambda}_{r}^{\mathrm T}&=-\frac{\partial H}{\partial \mathbf{r}}=-\lambda_{\mathrm{v}}^{\mathrm T} \frac{\partial \mathbf{g}(\mathbf{r})}{\partial \mathbf{r}}\\ \dot{\lambda}_{\mathrm{v}}^{\mathrm T}&=-\frac{\partial H}{\partial \mathbf{v}}=-\lambda_{r}^{\mathrm T} \end{aligned}

对终端约束引入Lagrange乘数 μ R 1 \mu\in\Reals^1 ,查表得到横截条件
λ r ( t f ) = μ T ψ r ( t f ) = μ v f λ v ( t f ) = μ T ψ v ( t f ) = μ r f \lambda_{r}\left(t_{f}\right)=\mu^{\mathrm T}\frac{\partial\psi}{\partial \mathbf{r}\left(t_{f}\right)}=\mu\mathbf v_f \\ \lambda_{\mathrm{v}}\left(t_{f}\right)=\mu^{\mathrm T}\frac{\partial\psi}{\partial \mathbf{v}\left(t_{f}\right)}=\mu\mathbf r_f

最优控制
H a = a + λ v = 0 (9) \frac{\partial{H}}{\partial \mathbf a}=\mathbf a+\lambda_v=0\tag 9
则最优控制的控制律为 a = λ v \mathbf a=-\lambda_{\mathbf v} ,公式 ( 9 ) (9) 最早由Lawden提出,被称为主矢量理论。代入控制,有12个未知变量,
r ˙ = r v ˙ = μ r 3 r λ v λ ˙ r T = λ v T g ( r ) r λ ˙ v T = λ r T \begin{aligned} \dot\mathbf r&=\mathbf r\\ \dot\mathbf v&= -\frac\mu{r^3}\mathbf r-\lambda_v\\ \dot{\lambda}_{r}^{\mathrm T}&=-\lambda_{\mathrm{v}}^{\mathrm T} \frac{\partial \mathbf{g}(\mathbf{r})}{\partial \mathbf{r}}\\ \dot{\lambda}_{\mathrm{v}}^{\mathrm T}&=-\lambda_{r}^{\mathrm T} \end{aligned}

1个未知常数 μ \mu ,边界条件共有13个,可以通过求解两点边值问题求解最优轨迹。

参考文献

[1] 邢继祥. 最优控制应用基础[M]. 科学出版社, 2003.
[2] Bryson A E , Ho Y C ,Applied optimal control : optimization, estimation, and control[J]. IEEE Transactions on Systems Man & Cybernetics, 1975
[3] 还有一些不重要的内容被我放到另一篇博客里了: 最优控制理论 二+、哈密尔顿函数法的补充

猜你喜欢

转载自blog.csdn.net/NICAI001/article/details/107558962